22 ਦਸੰਬਰ, 1704 : ਪਰਿਵਾਰ ਵਿਛੋੜਾ, ਸਰਸਾ ਨਦੀ ਪਾਰ ਕਰਦਿਆਂ
22 ਦਸੰਬਰ 1704 ਨੂੰ ਸਰਸਾ ਨਦੀ ਪਾਰ ਕਰਦੇ ਸਮੇਂ ਗੁਰੂ ਜੀ ਦਾ ਸਾਰਾ ਪਰਿਵਾਰ ਵਿਛੜ ਗਿਆ ਸੀ, ਇਹ ਨਦੀ ਅੱਜ ਵੀ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਪਰਿਵਾਰ-ਵਿਛੋੜਾ ਸਾਹਿਬ ਕੋਲ ਮੌਜੂਦ ਹੈ।
21-22 ਦਸੰਬਰ, 1704 ਵਿੱਚਲੀ ਰਾਤ ਨੂੰ ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਜੀ ਮਹਾਰਾਜ ਨੇ ਆਨੰਦਪੁਰ ਦਾ ਕਿਲਾ ਛੱਡਿਆ। ਚਲਣ ਸਮੇ ਸਭ ਤੋਂ ਅੱਗੇ ਮਹਾਰਾਜ ਆਪ ਪੰਜ ਪਿਆਰੇ ਤੇ ਕੁਝ ਹੋਰ ਸਿੰਘ ਸੀ। ਵਿਚਕਾਰ ਮਾਈਆਂ ਬਜ਼ੁਰਗ ਅਤੇ ਬੱਚੇ ਸੀ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਭਾਈ ਮਨੀ ਸਿੰਘ ਤੇ ਭਾਈ ਧਰਮ ਸਿੰਘ ਦਾ ਜਥਾ ਕਰ ਰਿਹਾ ਸੀ ਪਿਛੇ ਸਾਹਿਬਜ਼ਾਦਾ ਅਜੀਤ ਸਿੰਘ ਜੀ ਦਾ ਜਥਾ ਸੀ ਸਭ ਤੋ ਮਗਰ ਕੁਝ ਹੋਰ ਸਿੰਘ ਸਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਕੋਲ ਲੋੜੀਂਦਾ ਸਾਮਾਨ ਸੀ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਸਾਰਾ ਕਾਫਲਾ ਚੱਲਦਿਆਂ ਹੋਇਆਂ ਕੀਰਤਪੁਰ ਸਾਹਿਬ ਤੱਕ ਬਿਲਕੁਲ ਸਾਂਤੀ ਤੇ ਸਹੀ ਸਲਾਮਤ ਲੰਘ ਗਿਆ।
ਪਰ ਥੋੜੇ ਹੀ ਸਮੇ ਚ ਪਹਾੜੀ ਰਾਜੇ ਅਤੇ ਮੁਗਲ ਨਵਾਬ ਹਮਲਾਵਰ ਹੋ ਆਏ। “ਮਾਰ ਲਓ ਫੜ ਲਓ ਬਚ ਕੇ ਨਾ ਜਾਵੇ ਕੋਈ” – ਦੀਆਂ ਆਵਾਜ਼ਾਂ ਹੀ ਸੁਣਾਈ ਦਿੰਦੀਆਂ ਸਨ ਇੱਕ ਦਮ ਤੀਰਾਂ ਗੋਲੀਆ ਦੀ ਤਾੜ ਤਾੜ ਨੇ ਰਾਤ ਦੀ ਸਾਂਤੀ ਭੰਗ ਕਰ ਦਿੱਤੀ ਉਦੋਂ ਸਭ ਨੂੰ ਚੇਤੇ ਆਇਆ ਦਸਮੇਸ਼ ਪਿਤਾ ਸਹੀ ਕਹਿੰਦੇ ਸੀ ਪਰ ਹੁਣ ਬਹੁਤ ਦੇਰ ਹੋ ਚੁੱਕੀ ਸੀ ਹਮਲਾ ਵੀ ਰੁਕ ਕੇ ਏਸੇ ਕਰਕੇ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ ਕਿ ਕੀਰਤਪੁਰ ਲੰਘ ਲੈਣ ਦਿੱਤਾ ਜਾਵੇ ਤਾਂ ਕਿ ਵਾਪਸ ਮੁੜਨ ਦਾ ਕੋਈ ਚਾਰਾ ਨਾ ਰਹੇ।
ਇਕ ਤਾਂ ਦਸੰਬਰ ਦਾ ਮਹੀਨ, ਅੱਤ ਦੀ ਠੰਡ, ਅੱਧੀ ਰਾਤ ਦਾ ਸਮਾਂ ਫਿਰ ਮੌਸਮ ਵੀ ਖ਼ਰਾਬ, ਮੀਂਹ ਪੈ ਰਿਹਾ ਸੀ, ਸਰਸਾ ਨਦੀ ਵੀ ਹੜ ਤੇ ਆਈ ਹੋਈ ਇਧਰ ਵੈਰੀ ਵੀ ਅਚਾਨਕ ਚੜ੍ਹ ਆਇਆ ਸੀ। ਸਤਿਗੁਰੂ ਨੇ ਉਸ ਸਮੇ ਭਾਈ ਉਦੈ ਸਿੰਘ (ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਆਨੰਦਪੁਰ ਦੀ ਜੰਗ ਵੇਲੇ ਹੰਕਾਰੀ ਰਾਜੇ ਕੇਸਰੀ ਚੰਦ ਦਾ ਸਿਰ ਵੱਢਿਆ ਸੀ) ਨੂੰ 50 ਸਿੰਘਾਂ ਦਾ ਜਥਾ ਦੇ ਕੇ ਭੇਜਿਆ ਭਾਈ ਊਦੈ ਸਿੰਘ ਦਾ ਜਥਾ ਦੀਵਾਰ ਬਣ ਵੈਰੀਆ ਅੱਗੇ ਖੜ੍ਹ ਗਿਆ।
ਸਤਿਗੁਰੂ ਸ਼ਾਹੀ ਟਿੱਬੀ ਤੋਂ ਲੰਘਦਿਆਂ ਹੋਇਆਂ ਸਰਸਾ ਦੇ ਕੰਢੇ ਪਹੁੰਚੇ ਅੰਮ੍ਰਿਤ ਵੇਲਾ ਹੋ ਗਿਆ ਸੀ ਦਸਮੇਸ਼ ਪਿਤਾ ਨੇ ਉੱਥੇ ਦੀਵਾਨ ਲਗਾਇਆ ਅਤੇ ਆਪ ਬੈਠ ਕੇ ਸੰਪੂਰਨ ਆਸਾ ਦੀ ਵਾਰ ਦਾ ਕੀਰਤਨ ਕੀਤਾ। ਇਹ ਵੀ ਕਮਾਲ ਹੈ – ਜੰਗ, ਹੜ੍ਹ, ਮੀਂਹ, ਰਾਤ, ਹਨ੍ਹੇਰਾ ਤੇ ਦਸਮੇਸ਼ ਪਿਤਾ ਅਡੋਲ ਕੀਰਤਨ ਕਰ ਰਹੇ ਨੇ।
