5 ਜਨਵਰੀ
- 5 ਜਨਵਰੀ, 1666 : ਜਨਮ – ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ ਜੀ
- 5 ਜਨਵਰੀ, 1924 ਨੂੰ ‘ਗੁਰੂਦਵਾਰਾ ਭਾਈ ਫੇਰੂ’ ਦਾ ਮੋਰਚਾ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਇਆ ।
- 5 ਜਨਵਰੀ, 1937 ਨੂੰ ਅਕਾਲੀ ਦਲ ਦੇ ਮੋਢੀ ਮਾਸਟਰ ਸੁੰਦਰ ਸਿੰਘ ਅਕਾਲ ਚਲਾਣਾ ਕਰ ਗਏ ।
ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਪੁਰਬ – ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ ਜੀ (1666)
ਦਸ਼ਮੇਸ਼ ਪਿਤਾ ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ ਜੀ ਸੰਸਾਰ ਦੇ ਇਤਿਹਾਸ ਵਿਚ ਉਹ ਮਹਾਨ ਹਸਤੀ ਹੋਏ ਹਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਦੇਸ਼, ਧਰਮ ਤੇ ਕੌਮ ਦੀ ਖ਼ਾਤਰ ਕੀਤੀਆਂ ਲਾਸਾਨੀ ਕੁਰਬਾਨੀਆਂ ਸੂਰਜ ਵਾਂਗ ਰੌਸ਼ਨ ਹਨ। ਆਪ ਜੀ ਦਾ ਜਨਮ ‘ਹਿੰਦ ਦੀ ਚਾਦਰ’ ਗੁਰੂ ਤੇਗ਼ ਬਹਾਦਰ ਜੀ ਦੇ ਘਰ ਮਾਤਾ ਗੁਜਰੀ ਜੀ ਦੀ ਕੁੱਖੋਂ ਪਟਨਾ ਸ਼ਹਿਰ ਵਿਖੇ 5 ਜਨਵਰੀ, 1666 ਨੂੰ ਹੋਇਆ।
ਬਾਲ ਉਮਰ ’ਚ ਕੀਤੇ ਕਾਰਜਾਂ ਤੋਂ ਹੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਮਹਾਨਤਾ ਦੀ ਝਲਕ ਪੈਂਦੀ ਸੀ। ਨਿੱਕੀ ਟੋਲੀਆਂ ਬਣਾ ਕੇ ਜੰਗ ਅਭਿਆਸ ਦੀ ਖੇਡਾਂ ਤੋਂ ਪਤਾ ਚਲਦਾ ਸੀ ਕਿ ਉਹ ਆਗਾਮੀ ਜੀਵਨ ’ਚ ਇਕ ਨਿਧੜਕ ਜਰਨੈਲ ਤੇ ਮਹਾਨ ਯੋਧੇ ਬਣਨਗੇ। ਪੰਜ ਸਾਲ ਪਟਨਾ ਰਹਿਣ ਪਿਛੋਂ ਆਪ ਜੀ ਨੂੰ ਅਨੰਦਪੁਰ ਲਿਆਂਦਾ ਗਿਆ। ਗੁਰਮੁਖੀ, ਫ਼ਾਰਸੀ ਤੇ ਅਰਬੀ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਆਪ ਨੂੰ ਸ਼ਸਤਰ ਵਿਦਿਆ ਦੀ ਸਿਖਿਆ ਵੀ ਦਿਤੀ ਗਈ।
1675 ਮੁਗ਼ਲ ਅਤਿਆਚਾਰਾਂ ਦੇ ਸਤਾਏ ਦੁਖੀਆਂ ਦੀ ਪੁਕਾਰ ਸੁਣ ਕੇ ਪਿਤਾ ਗੁਰੂ ਤੇਗ਼ ਬਹਾਦਰ ਜੀ ਦਿੱਲੀ ਰਵਾਨਾ ਹੋਏ ਤਾਂ ਗੋਬਿੰਦ ਜੀ ਦੀ ਉਮਰ ਕੇਵਲ 9 ਸਾਲ ਸੀ। ਮਜ਼ਲੂਮਾਂ ਦੀ ਰਖਿਆ ਖ਼ਾਤਰ ਕੀਤਾ ਗੁਰੂ ਤੇਗ਼ ਬਹਾਦਰ ਜੀ ਦਾ ਬਲੀਦਾਨ ਕਲਯੁਗ ਅੰਦਰ ਇਕ ਮਹਾਨ ਸਾਕਾ ਸੀ। ਔਰੰਗਜ਼ੇਬੀ ਜ਼ੁਲਮਾਂ ਤੇ ਅਤਿਆਚਾਰਾਂ ਦੀ ਹੱਦ ਹੋ ਚੁੱਕੀ ਸੀ।
ਮਰ ਚੁੱਕੀ ਕੌਮ ਅੰਦਰ ਜਾਗ੍ਰਿਤੀ ਲਿਆਉਣ ਲਈ ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ ਜੀ ਨੇ ਪੂਰਾ ਜੀਵਨ ਲਗਾ ਦਿਤਾ ਅਤੇ ਪੂਰਾ ਪਰਿਵਾਰ ਵਾਰ ਦਿੱਤਾ।
ਮੋਰਚਾ ਭਾਈ ਫੇਰੂ, ਗੁਰਦੁਆਰਾ
ਭਾਈ ਫੇਰੂ, ਗੁਰਦੁਆਰਾ: ਉਦਾਸੀ ਮਤ ਦੇ ਫੇਰੂ ਭਾਈ ਦੁਆਰਾ ਲਾਹੌਰ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਦੇ ‘ਮੀਏਂ ਕੇ ਮੌੜ’ ਪਿੰਡ ਵਿਚ ਸਥਾਪਿਤ ਇਕ ਡੇਰਾ ਜਿਸ ਨੂੰ ‘ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਸੰਗਤ ਸਾਹਿਬ’ ਵੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਸਿੱਖ ਰਾਜ-ਕਾਲ ਵਿਚ ਇਸ ਡੇਰੇ ਨਾਲ 2750 ਏਕੜ ਜ਼ਮੀਨ ਲਗਾਈ ਗਈ ਸੀ। ਇਸ ਦੀ ਸੇਵਾ-ਸੰਭਾਲ ਸ਼ੁਰੂ ਤੋਂ ਹੀ ਉਦਾਸੀ ਸੰਤ ਕਰਦੇ ਆਏ ਸਨ। ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਸੁਧਾਰ ਲਹਿਰ ਵੇਲੇ ਇਸ ਗੁਰੂ- ਧਾਮ ਨੂੰ ਉਦਾਸੀਆਂ ਤੋਂ ਲੈਣ ਦਾ ਯਤਨ ਕੀਤਾ ਗਿਆ।
ਉਦੋਂ ਬਾਬਾ ਕਿਸ਼ਨ ਦਾਸ ਇਸ ਡੇਰੇ ਦਾ ਮਹੰਤ ਸੀ। ਉਸ ਨੇ 28 ਦਸੰਬਰ 1922 ਈ. ਨੂੰ ਇਕ ਇਕਰਾਰਨਾਮੇ ਦੁਆਰਾ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਭਾਈ ਫੇਰੂ ਦਾ ਅਧਿਕਾਰ ਸ਼੍ਰੋਮਣੀ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਪ੍ਰਬੰਧਕ ਕਮੇਟੀ ਨੂੰ ਸੌਂਪ ਦਿੱਤਾ ਪਰ ਕੁਝ ਸਮੇਂ ਬਾਦ ਉਸ ਨੇ ਇਕਰਾਰਨਾਮਾ ਤੋੜ ਦਿੱਤਾ ਅਤੇ ਗੁਰਦੁਆਰੇ ਦਾ ਕਬਜ਼ਾ ਲੈਣ ਲਈ ਕਚਹਿਰੀ ਚੜ੍ਹ ਪਿਆ।
7 ਦਸੰਬਰ 1923 ਈ. ਨੂੰ ਪੁਲਿਸ ਨੇ ਗੁਰਦੁਆਰੇ ਦੇ ਮੈਨੇਜਰ ਭਾਈ ਜਗਤ ਸਿੰਘ ਨੂੰ ਪਕੜ ਲਿਆ ਅਤੇ ਸ਼੍ਰੋਮਣੀ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਪ੍ਰਬੰਧਕ ਕਮੇਟੀ ਦੇ 10 ਪ੍ਰਤਿਨਿਧੀ ਵੀ ਗ੍ਰਿਫ਼ਤਾਰ ਕਰ ਲਏ ਗਏ। ਬਾਦ ਵਿਚ ਲਾਹੌਰ ਦੇ ਡਿਪਟੀ ਕਮਿਸ਼ਨਰ ਨੇ ਗੁਰਦੁਆਰੇ ਦੀ ਜ਼ਮੀਨ ਸ਼੍ਰੋਮਣੀ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਪ੍ਰਬੰਧਕ ਕਮੇਟੀ ਦੀ ਮਾਲਕੀਅਤ ਘੋਸ਼ਿਤ ਕਰ ਦਿੱਤੀ। ਜਦੋਂ ਸ਼੍ਰੋਮਣੀ ਕਮੇਟੀ ਦੇ ਕਾਰਕੁੰਨ ਕਬਜ਼ਾ ਲੈਣ ਗਏ ਤਾਂ ਮਹੰਤ ਨੇ ਪੁਲਿਸ ਪਾਸ ਸ਼ਿਕਾਇਤ ਦਰਜ ਕਰਾਈ ਕਿ ਅਕਾਲੀ ਉਸ ਦੀ ਜ਼ਮੀਨ ਦਾ ਜ਼ਬਰਦਸਤੀ ਕਬਜ਼ਾ ਲੈ ਰਹੇ ਹਨ। ਪੁਲਿਸ ਨੇ 2 ਜਨਵਰੀ 1924 ਈ. ਨੂੰ 34 ਅਕਾਲੀ ਕਾਰਕੁੰਨ ਪਕੜ ਲਏ ਅਤੇ ਮਹੰਤ ਦੇ ਮੁਜ਼ਾਰੇ ਪਾਲਾ ਰਾਮ ਨੂੰ ਜ਼ਮੀਨ ਦਾ ਆਰਜ਼ੀ ਕਬਜ਼ਾ ਦੇ ਦਿੱਤਾ। ਅਕਾਲੀਆਂ ਨੇ ਰੋਸ ਵਜੋਂ ਮੋਰਚਾ ਲਗਾ ਦਿੰਤਾ।
5 ਜਨਵਰੀ 1924 ਈ. ਨੂੰ ਸ਼੍ਰੋਮਣੀ ਕਮੇਟੀ ਨੇ ਮੋਰਚੇ ਦੀ ਵਾਗਡੋਰ ਆਪ ਸੰਭਾਲ ਲਈ। 10 ਸਤੰਬਰ 1925 ਈ. ਤਕ ਗ੍ਰਿਫ਼ਤਾਰੀਆਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ 6372 ਤਕ ਹੋ ਗਈ। ਪਰ ਇਕ ਅਣਸੁਖਾਵੀਂ ਹਿੰਸਕ ਘਟਨਾ ਕਾਰਣ 20 ਸਤੰਬਰ 1925 ਈ. ਨੂੰ ਮੋਰਚਾ ਬੰਦ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ।
ਸੰਨ 1925 ਈ. ਵਿਚ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਐਕਟ ਦੇ ਪਾਸ ਹੋਣ ਤੋਂ ਬਾਦ ਅਤੇ ਕਚਹਿਰੀ ਵਿਚ ਚਲ ਰਹੇ ਮੁਕੱਦਮੇ ਦੇ ਫ਼ੈਸਲੇ ਦੇ ਆਧਾਰ’ਤੇ ਜੂਨ 1931 ਈ. ਵਿਚ ਇਸ ਧਰਮ-ਧਾਮ ਦਾ ਅਧਿਕਾਰ ਸ਼੍ਰੋਮਣੀ ਕਮੇਟੀ ਨੇ ਹਾਸਲ ਕਰ ਲਿਆ। ਸੰਨ 1947 ਈ. ਵਿਚ ਹੋਈ ਦੇਸ਼-ਵੰਡ ਵੇਲੇ ਇਹ ਧਰਮ-ਧਾਮ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਵਿਚ ਰਹਿ ਗਿਆ ਹੈ।
